Leer alles over de wettelijke controleplicht i.c.m. grootte criteria van de jaarrekening in deze uitgebreide gids, inclusief drempelwaarden, uitzonderingen en praktische tips.
Inzicht in de wettelijke controleplicht i.c.m. grootte criteria van de jaarrekening
De wettelijke controleplicht i.c.m. grootte criteria van de jaarrekening is een belangrijk thema binnen het Nederlandse ondernemingsrecht. Ondernemingen moeten jaarlijks een jaarrekening opstellen, maar niet iedere onderneming hoeft deze te laten controleren door een accountant. Die verplichting hangt namelijk rechtstreeks samen met de grootteklasse waarin een organisatie valt. Deze classificatie bepaalt of een controleplicht geldt, en zo ja, welke regels daarbij horen.
In dit artikel ontdek je precies hoe die criteria werken, wat de wettelijke basis is, én wanneer een onderneming aan de wettelijke controleplicht moet voldoen.
Wat is de wettelijke controleplicht?
De wettelijke controleplicht houdt in dat bepaalde ondernemingen hun jaarrekening verplicht moeten laten controleren door een externe, onafhankelijke accountant. Deze controle resulteert in een controleverklaring die aantoont dat de jaarrekening een getrouw en eerlijk beeld geeft.
Doel van de controleplicht
De controleplicht vervult meerdere functies:
- Verhogen van betrouwbaarheid van financiële informatie
- Bescherming van stakeholders zoals schuldeisers, aandeelhouders en werknemers
- Voorkomen van fraude en misleiding
- Versterking van transparantie in bedrijfsvoering
Door de controle ontstaat vertrouwen in de financiële stabiliteit van een onderneming

De basis voor de wettelijke controleplicht is vastgelegd in:
- Boek 2 van het Burgerlijk Wetboek (BW2), Titel 9
- Wet toezicht accountantsorganisaties (Wta)
- Nadere Voorschriften Controle- en Overige Standaarden (NV COS)
Hierin zijn onder meer de verplichtingen, rapportage-eisen en verantwoordelijkheid van bestuur en accountant opgenomen. Hoewel elke rechtspersoon een jaarrekening moet opstellen en deponeren, geldt de controleplicht alleen voor middelgrote en grote ondernemingen (uitgezonderd micro- en kleine rechtspersonen).
De groottecriteria van de jaarrekening uitgelegd
Om te bepalen of een onderneming controleplichtig is, worden zogenoemde groottecriteria gehanteerd. Deze criteria bepalen of een onderneming behoort tot:
Groot
Micro
Klein
Middelgroot
Volgens BW2 moeten drie financiële criteria worden getoetst:
- Balanstotaal
- Netto–omzet
- Aantal werknemers (gemiddeld per jaar)
Aan minimaal twee van de drie criteria moet worden voldaan. Wijziging van grootte vindt pas plaats wanneer een onderneming twee opeenvolgende boekjaren boven of onder de drempelwaarden blijft.
Wanneer ontstaat de wettelijke controleplicht i.c.m. grootte criteria van de jaarrekening?
Een onderneming wordt controleplichtig wanneer zij:
- Als middelgroot of groot wordt aangemerkt volgens de groottecriteria.
- Twee opeenvolgende boekjaren aan minimaal twee drempelwaarden voldoet.
| Grootteklasse | Balanstotaal | Netto-omzet | Gem. werknemers |
|---|---|---|---|
| Klein | ≤ €7,5 miljoen | ≤ €15 miljoen | <50 |
| Middelgroot | ≤ €25 miljoen | ≤ €50 miljoen | <250 |
| Groot | > € 25 miljoen | > €50 miljoen | > 250 |
Een onderneming die bijvoorbeeld in twee opeenvolgende jaren een omzet van € 50 miljoen en 100 werknemers heeft, maar een balanstotaal van € 5 miljoen, wordt als middelgroot gekwalificeerd en is daarmee controleplichtig.
Vragen over uw (mogelijke) controleplicht? Neem vrijblijvend contact met ons op.

